Prva poseta ginekologu tokom trudnoće
U ginekološkoj ordinaciji Novakovic praćenje trudnoće obavlja se po aktuelnim evropskim i svetskim protokolima i podrazumeva detaljno praćenje zdravlja trudnice pre i tokom same trudnoće kao i praćenje stanja ploda do samog porođaja određenom dinamikom i različitim vrstama pregleda.
Prva poseta ginekologu bi trebala da bude jedan do tri meseca pre planirane trudnoće kako biste dobili adekvatne savete i proverili svoje reproduktivno zdravlje kao i opšte zdravstveno stanje.
Obično se prva poseta ginekologu desi između 6. i 8. nedelje trudnoće kada kod žena koje imaju redovne cikluse menstruacija izostane ili se povišene vrednosti beta HCG-a registruju u urinu ili krvi .Trudnoca se potvrdjuje ultrazvučnim pregledom. Često je prva poseta upravo i najduža tokom trudnoće, jer uključuje upoznavanje između ginekologa i pacijenta, odgovaranje na mnoga pitanja, kao i upoznavanje trudnice kroz sve što će se dešavati u narednim mesecima.
Analiza krvi u trudnoći
Analiza krvi, prvenstveno podrazumeva određivanje krvne grupe trudnice i Rh faktora, kompletnu krvnu sliku i biohemiju sa jetrinim i bubreznim funkcijama kao i koagulacionim statusom.
Inicijalni testovi krvi su važni jer daju informaciju o tome da li je trudnica anemična, dobija se potpuniji uvid u njeno zdravstveno stanje i dobija se mogućnost da se detektuju potencijalni problemi koji mogu nastati u toku trudnoće. Analiza krvi radi se više puta u toku trudnoće, počevši od prve posete ginekološkoj ordinaciji.
Ostale specifične analize rade se u indikovanim slučajevima a podrazumevaju TORCH ( IgG i IgM antitela na Toxoplasmu,Rubelu,Cutomegalo virus i Hlamidiju) ,ispitivanje na urodjene i stečene trombofilije kao i druge specifične analize.
Pored analize krvi u prvom trinestru trudnoce neophodan je pregled urina,cervikalnog i vaginalnog brisa ( uključujući i specifične briseve na Hlamidiju,Mikoplazmu i Ureaplazmu ) kao i kolposkopski pregled i papanikolau bris ukoliko je proslo duže od godinu dana u odnosu na predhodnu kontrolu.
Skrining I trimestra
Skrining podrazumeva izdvajanje grupe trudnica koje imaju povećan rizik da nose plod sa nekom od hromozomskih anomalija. Skrining testovi ne daju definitivan odgovor nego nam govore da li postoji povećan rizik i koliki je on i imaju kako lažno pozitivne tako i lažno negativne rezultate. Određivanje rizične grupe trudnica ili procena rizika se radi na one najznačajnije: Daunov sindrom (najčešći poremećaj), Edvardsov sindrom, Patau sindrom i Tarnerov sindrom.
Ovi testovi mogu biti neinvazivni i invazivni. Prvi korak je neinvazivni kombinovani skrining koji obuhvata ultrazvučni pregled i biohemijski skrining (double test – analiza krvi majke). Rezultat koji na kraju dobijemo je kombinacija rizika vezanog za godine starosti trudnice, ultrazvučnog nalaza i biohemijskog skrininga.
Pored hromozomskih anomalija u vreme kada se radi ultrazvučni pregled u okviru kombinovanog skrininga detektuju se i tzv. krupne (major) anomalije (poput defekata ekstremiteta), koje ne moraju obavezno biti povezane sa hromozomskim anomalijama.
Prvo tromesečje je izabrano za ovakvu dijagnostiku da bi se što ranije utvrdilo da li postoji rizik. Takođe, ako se konstatuju anomalije prekid trudnoće je sigurnije uraditi u tom periodu.
Konačna dijagnoza se postavlja nekim od invazivnih testova kao što su biopsija horionskih čupica koja se radi krajem prvog trimestra, zatim amniocenteza (uzimanje plodove vode) ili kordocenteza (uzimanje krvi iz pupčanika). S obzirom na to da svaki od ovih testova podrazumeva i rizik od spontanog pobačaja radi se samo kada za to postoje indikacije.
NIPT ( neinvazivni prenatalni test )
Treba napomenuti da danas postoje i druge vrste testova koje sa priličnom pouzadnošću, većom u odnosu na prethodno opisane skrining testove mogu postaviti indikaciju ili je isključiti u smislu daljih invazivnih testova, a koje se zasnivaju na analizi slobodne fetalne DNK iz krvi majke. Pouzdanost ovih tesova je visoka za detekciju Daunovog sindroma, potom Edvardsovog ,Patau i Tarnerovog sindroma i anomalija vezanih za polne hromozome. Problem ovih testova je još uvek visoka cena.
Amniocenteza
Amniocenteza je, za razliku od prethodno opisanih skrining testova, invazivna dijagnostička metoda gde se uz pomoć igle uzima uzorak plodove voda i kultura ćelija analizira radi određivanja prisutva numeričkih i strukturnih hromozomskih aberacija .Ukoliko nosite blizance, biće potrebno da se amnioceneteza uradi dva puta – kako bi se provera izvršila za obe bebe.
Na rezultate se čeka oko dve nedelje ukoliko se radi citogenetska analiza koja daje više informacija ili 2 do 3 dana u slučaju QF-PCR metode (Daunov sindrom (najčešći poremećaj), Edvardsov sindrom, Patau sindrom i Tarnerov sindrom).
Ultrazvuk u trudnoći
Ultrazvučnim pregledom se, osim utvrđivanja starosti trudnoće, pregleda morfologija i kondicjia ploda. Svaki period trudnoće nosi određene specifičnosti pregleda.
Kako izgleda ultrazvuk bebe? Dok ste u ležećem položaju, obučeni specijalista koristi savremeni ultrazvučni aparat, formira se 2D slika bebe koju ćete videti na ekranu. Umesto 2D prikaza, može se koristiti i 3D ili 4D tehnologija – kojima dobijate napredniji prikaz. U slučaju 4D tehnologije taj prikaz je kao prenos uživo bebinih pokreta. Za uvid u fetalnu kondiciju se koristi i kolor Doppler, odnosno provera protoka krvi kroz krvne sudove majke, pupčanik i krvne sudove ploda.
Dobija se slika bebe iz najrazličitijih uglova, kako bi konačna vizualizacija bila što potpunija – i to olakšalo proveru stanja bebe i njeno merenje. Tokom pregleda ultrazvukom, moći ćete da primetite kucanje srca bebe, a možda čak i da uhvatite trenutak bebećeg sisanja palca ili zevanja.
U prvom trimestru se radi ultrazvučni pregled u okviru skrininga prvog trimestra na aneuploidije ploda (promene u naslednoj osnovi ) ali se u tom periodu mogu detektovati i određene anatomske anomalije koje ne moraju uvek biti vezane za nasleđe.
Od 15. do 20. nedelje trudnoće je najviše plodove vode u odnosu na zapreminu materice te se krupna anatomija ploda kao što su ekstremiteti, kičmeni stub, ali i ostale strukture, mogu adekvatno sagledati. Osim toga mogu se detektovati i pojedini tzv, soft marker koji ukazuju na poremćaje nasledne osnove, a koji su specifični za taj period trudnoće.
Ultrazvučna detekcija određenih anatomskih anomalija ploda moguća je već od prvog trimestra kao što je već rečeno, ali je potpuni i najadekvatniji uvid u morfologiju ploda oko 22. nedelje kada je najveća korist od 3D odnosno 4D ultrazvuka. Potrebno je otprilike 45 minuta kako bi se on finalizirao. Ovaj tip pregleda je poseban zato što prvi put imate priliku da svoju bebu „vidite“ i dobijate uvid u njeno ponašanje i pokrete.
Ultrazvukom se utvrđuje pol bebe – pa ukoliko ne želite pre porođaja da saznate da li nosite dečaka ili devojčicu, obavezno to naglasite našem ginekologu.
Ukoliko imate visoko rizičnu trudnoću ili nosite blizance, onda ćete preglede ultrazvukom morati da radite češće.
CTG pregled
Kardiotokografija ili CTG je dijagnostička metoda koja se po protokolu radi u trećem tromesečju trudnoće i podrazumeva analizu srčane radnje ploda i prisustvo kontrakcija materice, odnosno određuje se fetalna kondicija. CTG pregled obavlja se i ranije u toku trudnoce ukoliko postoje znaci prevremenog porodjaja ili pretećeg pobačaja gde se matericne kontrakcije registruju na topografskom zapisu.CTG pregled u kombinaciji sa ultrazvučnim parametrima može na vreme da upozori na probleme sa kondicijom ploda pogotovo kod ugrozenih trudnoća.
Da bi se krenulo sa praćenjem kontrakcija i tonova bebe, preko stomaka trudnice, u predelu materice, postavlja se širok pojas ili “kaiševi“ sa kalotama preko kojih CTG aparat dobija neophodne informacije.